psychodemonen

Wat Jolanda Moolenaar beweegt?
Zaken die algemeen gelden, ongeacht cultuur of afkomst. Zoals: liefde, erbarmen, hebzucht. Wat me fascineert zijn alle valkuilen die hierdoor ontstaan.
Ik noem mijn werken ook wel 'psychodemonen'. Ik probeer niet meegezogen te worden in de overdaad aan beelden en de betekenissen die ik er aan geef. Betekenissen die er zijn door gefluister vanuit geschiedenis en herhalingen.

ECHIDNA

Voor het werk on the spot bij STEC ga ik me laten inspireren door een Griekse mythe.
Het verhaal van Echidna, moeder aller monsters. Deze vrouw baarde uitsluitend monsters die in vele verhalen en mythen terugkomen. Haar kinderen zijn onmisbaar in alle vertellingen door de eeuwen heen. Ik herken hierin het kunstenaarschap. Het hele creatieve proces is als het vervaardigen van monsters die nodig zijn om uiteindelijk je kunst te kunnen maken. Elk proces heeft zijn demonen nodig. Zo is elk mens en elke kunstenaar de moeder aller monsters. En omdat deze moeder dus het begin van aller kunst is, maak ik haar tot de muze van dit project.

And in a hollow cave she bore another monster,
irresistible,
in no wise like either to mortal men or to the undying gods,
even the goddess fierce Echidna
who is half a nymph with glancing eyes and fair cheeks,
and half again a huge snake, great and awful,
with speckled skin, eating raw flesh
beneath the secret parts of the holy earth.
And there she has a cave deep down under
a hollow rock far from the deathless gods and mortal men.
There, then, did the gods appoint her a glorious house to dwell in:
and she keeps guard in Arima beneath the earth,
grim Echidna,

Collage reeks "Frederik von ScharzwŠlder" 2017

Strijd tussen 'schoonheid' en 'expressiviteit'.

De collage reeks Frederik von Swarzwalder heeft een groeiende verhaallijn.
Het bestaat tot nu toe uit 10 werken. Het verteld over het leven van Frederick von Schwarzwalder. Frederik leidt een eenvoudig boerenbestaan. Hij is een man van grote gedachten maar in een kleine leefwereld.
Zijn leven speelt zich af begin 19de eeuw. Frederik woont in een boerderij met een rieten dak. Hij is ongetrouwd en heeft weinig sociale contacten. Zijn bestaan volgt de seizoenen, maar zijn geest heeft een eigen tijd. De parallelle werelden zie je terugkomen in de collages.
Zowel de lijsten als de afbeeldingen komen uit een periode die al afgesloten is, het leven van Frederik.
De oude lijstjes symboliseren het leven in de boerderij met haar houten interieur en de donkere ruimtes. Het stof in de hoeken, een vergeten koffiemok op tafel. Er hangt een geur van bijenwas en vergeten verhalen. Een in memoriam voor een fictief persoon. Een eenvoudig man met grote gedachten.

Elk collage is een onderdeel van de reeks maar kan ook los bekeken worden.

Drievoudige godin.

(expositie themajaar Jeroen Bosch 500 2016)

Uitgaand van het thema, religie en menselijk moraal ging mijn interesse uit naar beelden in de religieuze kunst die vooral de menselijke kan laten zien. Wat me opviel was dat in diverse culturen de menselijke kant in de religie voornamelijk wordt vertegenwoordigd in de vrouwelijke godheid die te vinden is in het pre-patriachale tijd.

Zij representeert aspecten als, jacht, strijd en oorlog, heerschappij, geweld, macht, zelfstandige seksualiteit. Bovendien wordt de vrouwelijke godheid vaak met de dood geassocieerd: naast de vruchtbaarheid en het leven gevende principe van de aarde (moeder aarde), neemt zij ook het leven weer terug.

Vanwege juist deze tegenstrijdige aspecten die in een godin verenigd worden, is zij vaak de personificatie van elkaar aanvullende tegenpolen, zoals schepping/vernietiging, leven/dood, liefde/haat, goed/kwaad, geest/materie, licht/duister.

Dit wordt verenigd in de godin en hierdoor beschikt ze over het noodlot. Dat maakt haar triniteit. Het leven, de dood en het noodlot.

Mijn drieluik is een eerbetoon aan deze drievoudige godin.

Hoewel dit matriarchale geloof en haar uitingen verloren zijn gegaan, zijn over de hele wereld in alle culturen veel elementen van deze schikgodinnen terug te vinden. Wisselend van naam maar met dezelfde strekking.

Dus voor deze vergeten drievoudige godin een drieluik.


Existentialisme

Voor mij is dat een voorbeeld van hoe een kunstenaar werkt.
Je wordt geboren, je begrijpt er niets van en je gaat weer dood.
In het boek "de pest" van Albert Camu komt een personage voor. "Grand"
Deze man komt maar niet verder dan een eerste zin die hij alsmaar herschrijft.
Het staat voor mij symbool voor het kunstenaarschap.
Ik reflecteer op de actualitiet, steeds opnieuw.
Ik herschrijf mijn leven, probeer een vertaling te maken, verander het perspectief. Net als dat het boek "de pest" (1947) een reflectie is op de actualiteiten, een aanklacht tegen de oorlog en tegen onderdrukking in het algemeen.

Wisper

portretten

De ogen moeten "spreken". De ogen staren en zien, nemen op, vertalen en dragen uit. Ze geven het gezicht een verhaal. Ik ga op zoek naar de achtergrond, maar het blijft een zoektocht.
De gezichten lijken kenmerken te hebben van een bepaalde cultuur maar ik laat ze ontstaan zoals het proces gaat.

Pas na afloop kijk ik in die ogen en geef ik haar een naam.

Psychodemonen

Ik heb veel mythen gelezen, oude vertellingen, Keltische verhalen, Griekse sagen en me verdiept in het occultisme. Deze verhalen zijn een onuitputtelijke bron van beeldtaal. Tijdens het tekenen spreek ik, zoals in een droom, de beeldtaal uit de oerverhalen aan en ontstaan er kruisverbanden.
Hersenspinsels
Het is een proces wat ik laat zien, het ontstaan van een verhaal. Niet alleen de compositie en het kleurgebruik moet kloppen, de voorstelling is ook een weergave van het proces. Tijdens het tekenen 'komt' het verhaal.
Ik werk met acrylic en potlood. Ik hou van een doorleefde huid. De tekeningen zijn gelaagd, kleurrijk en vol toevalligheden. Een beschadiging is daardoor ook een verrijking van de beeldtaal. Die rauwheid geeft extra inspiratie die een nette tekening voor mij niet heeft. Zo lijkt het werk terwijl je kijkt nog te veranderen.

Kranten recensie Stadsblad

Link naar Stadsblad

Bij het werk van Jolanda Moolenaar stap je de nachtmerrie binnen. Het meisje dat touwtje springt. Haar blik in haar grote ogen is van angst vervuld. Op haar t-shirt de afbeelding van atoomgevaar, waarvan in de bol een grimastrekkende bek is te zien. Aan de voet van deze eveneens grote tekening, liggen een drietal afvalzakken, stevig dichtgebonden. Het is aan onze fantasie, onze Imagination, te raden wat erin kan zitten. De vliegjes die er omheen cirkelen, verraden niet veel goeds. Treffend werk dat de kijker raakt.

Ton Niessen

Interview

Theo Slaats: Ik neem een beetje aan dat al je schilderijen bij 1 verhaal horen? of die al uitgeschreven is of niet, maar fragmenten zijn uit een gedroomde wereld?

Jolanda Moolenaar: Ja, dat klopt. Een schilderij bestaat/ontstaat binnen het "verhaal". Daarom heb ik als maker een enorme vrijheid.

Theo Slaats: aha :-) dat is een goed uitgangspunt. Geeft een mooie meerwaarde ook. Maar de namen? (want ik las een naam gisteren, herinner ik me) maken die ook nog dingen specifiek mee dan? zonder tekst? is dat niet lastig?

Jolanda Moolenaar: Tekst maakt het altijd lastig omdat je iets benoemt. Maar soms geeft het slechts een sfeer of duidt het een plaats. Net als bij een gedicht. Daarbij ga je, na het lezen toch ook niet te veel vragen stellen maar laat je het inwerken.

Theo Slaats: de raadselachtigheid van gevoelens die in een eindeloze hoeveelheid aan combinaties met de buitenwereld eer onbespeurbaar als benoemenswaardig blijven... zo'n zin? :-)

Jolanda Moolenaar: Nee precies ja.


tekeningen

De thema's binnen de tekeningen staan dichter bij mijzelf. Het tekenen gaat sneller en intuitiever.
Met eenvoudige lijnen, spatten en kleurvlakken, zet ik een basis neer om vervolgens onderdelen ervan verder uit te werken. Hierdoor onstaat een kleurrijk geheel met doorwrochte elementen. Toevalligheden die opkomen binnen een tekening kunnen leiden tot verdere uitwerking. Zo lijkt het werk zelfs terwijl je kijkt nog te veranderen.